ارزیابی کارآیی مدل‌های نفوذ آب به خاک تحت تأثیر روش های خاک‌ورزی و مدیریت بقایا در تناوب گندم-ذرت

Authors

  • جهانبخش میرزاوند استادیار بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زرقان، ایران. پست الکترونیکی
  • صادق افضلی نیا دانشیار بخش فنی و مهندسی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زرقان، ایران
Abstract:

فرآیند نفوذ آب به خاک در کارآمدی طراحی سامانه­های آبیاری از اهمیت خاصی برخوردار است. از سوی دیگر، پدیده نفوذ آب به خاک و تغییرات آن به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک تحت تأثیر مدیریت بقایای گیاهی و روش­های خاک­ورزی قرار می­گیرد. هدف اصلی این پژوهش برآورد ضرایب مدل­های مختلف نفوذ آب به خاک (کوستیاکوف، کوستیاکوف- لوئیز، فلیپ، هورتون و سازمان حفاظت خاک آمریکا) و کارآیی آن­ها تحت تأثیر روش­های مختلف خاک­ورزی (خاک­ورزی رایج، کم خاک­ورزی و بی خاک­ورزی) و مدیریت بقایا (حفظ بقایای به صورت ایستاده و حذف تمام بقایا از سطح خاک) بود.به این منظور، پژوهشی مزرعه­ای در سال 1395 و 1396 در منطقه زرقان استان فارس (بافت خاک لوم رسی سیلتی) با طرح کرت­های یک بار خُرد شده در قالب بلوک­های کامل تصادفی در تناوب گندم-ذرت با سه تکرار اجرا شد. فرآیند نفوذ آب به خاک برای هر محصول زراعی با استفاده از روش استوانه­های دوگانه با 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از برازش هر مدل بر داده­های نفوذ تجربی بر اساس بهینه سازی غیر خطی، آماره­های ضریب تبیین (R2)، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و درصد کارآیی (EF) تعیین و مدل­ها، از نظر درستی برآورد نفوذ ارزیابی و رتبه بندی شدند. نتایج نشان داد که مدل کوستیاکوف- لوئیز در کشت گندم و حذف بقایا در سامانه­های خاک­ورزی رایج (با R2، RMSE و EF به ترتیب 99/0، 07/0 و 99/99) و کم خاک­ورزی (با R2، RMSE و EF به ترتیب 99/0، 13/0 و 99/99) و مدل هورتون در کشت ذرت و حفظ بقایا در سامانه بی خاک­ورزی (با R2، RMSE و EF به ترتیب 99/0، 14/0 و 70/99)، بهترین کارآیی را در برآورد نفوذ آب به خاک داشتند. در میان سامانه­های خاکورزی، مدل­های حفاظت خاک آمریکا، کوستیاکوف و فیلیپ در هر دو کشت از این نظر ناکارآمدترین بودند. بطورکلی، در مناطق خشک و نیمه­خشک از جمله زرقان در استان فارس جهت کمی­سازی فرآیند نفوذ آب به خاک مدل­های کوستیاکوف- لوئیز و هورتون به ترتیب در کشت گندم و ذرت می­تواند قابل توصیه باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اثر روش‌های خاک‌ورزی بر خصوصیات فیزیکی خاک و بهره‌وری آب ارقام گندم در تناوب گندم-ذرت

این تحقیق برگرفته از نتایج طرحی است که با هدف بررسی اثر کاشت مستقیم ارقام گندم در بقایای ذرت، بر عملکرد و بهره‌وری آب طی دو سال زراعی 96-95 و 97-96 انجام شده است. برای این منظور، آزمایشی به صورت کرت‌های نواری خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‌آباد دزفول اجرا شد. کرت اصلی شامل روش‌های بی‌خاک‌ورزی (NT)، کم‌خاک‌ورزی (MT) و خاک‌ورزی مرسوم (CT) و کرت ...

full text

برآورد شاخص‌های کارآیی نیتروژن و تغییرات عناصر غذایی در گندم تحت تأثیر مدیریت بقایا و منابع مختلف کود نیتروژنه

به منظور برآورد شاخص‌‌های کارآیی نیتروژن و میزان عناصر غذایی در گندم تحت تأثیر مدیریت بقایای گیاهی و منابع مختلف کود نیتروژنه آزمایشی در سال زراعی 91- 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. سه سطح مدیریت بقایای گیاهی (حذف بقایا، سوزاندن بقایا و برگرداندن بقایا) به عنوان عامل اصلی و 5 منبع کود نیتروژ...

full text

اثر روش خاک‌ورزی و مدیریت بقایای گندم (Triticum aestivum L.) بر عملکرد ذرت (Zea mays L.)، خصوصیات خاک و فراوانی کرم‌‌های خاکی

روش خاک­ورزی و مدیریت بقایا دو عامل مهم مدیریتی هستند که می­‌توانند ویژگی­های محیط و موجودات خاک و تولید زراعی را تحت تأثیر قرار دهند. آزمایشی سه ساله به منظور بررسی اثر خاک­ورزی (خاک­ورزی رایج، کم خاک­ورزی و بی خاک­ورزی) و مدیریت بقایای گیاهی گندم (حفظ بقایا و حذف تمام بقایا از سطح خاک) بر فراوانی کرم­های خاکی، ماده آلی خاک، نفوذ تجمعی و عملکرد ذرت، به صورت کرت­های یک بار خُرد شده با سه...

full text

تأثیر مدیریت بقایای گیاهی و عمق شخم بر عملکرد گندم و مادة آلی خاک در تناوب ذرت دانه‌ای – گندم آبی1

به منظور بررسی تأثیر مدیریت بقایای گیاهی و عمق شخم برعملکرد گندم وحاصلخیزی خاک،  آزمایشی به مدت چهار سال (1378-1381) در مزرعه تحقیقاتی لک لک مرکز تحقیقات کشاورزی همدان با خاکی دارای بافت لوم‌ رسی‌سیلتی انجام شد. دراین تحقیق از چهار مدیریت بقـایای ذرت  شـامـل: 1) خـرد کـردن بقـایـا بـا سـاقه خردکن 2) خردکردن بقایا با دیسک 3) خردکردن بقایا با روتیواتور و 4) خارج کردن بقایا و دو عمق شخم با گاوآهن ...

full text

تأثیر روش های خاک ورزی و کاشت برنج بر پارامترهای فنی ماشین، عملکرد و اجزای عملکرد گندم و مدیریت بقایا در تناوب برنج-گندم در خوزستان

پسماندهای بیش از 60 هزار هکتار از برنج­زارهای دشت خوزستان، بالا بودن درصد رطوبت زمین (به علت پایین بودن تبخیر و تعرق و سنگین بودن بافت خاک)، محدود بودن زمان و احتمال بارندگی، انجام عملیات تهیة زمین به روش مرسوم را به منظور کشت گندم پس از برنج با مشکلاتی روبه رو می کند.  برای ارائة بهترین روش خاک ورزی از نظر مدیریت بقایا، کاهش مصرف سوخت و هزینه ها، با حفظ یا افزایش عملکرد محصول و بهبود خصوصیات ف...

full text

کارایی مدیریت شیمیایی علف‌های هرز در نظام‌های کشاورزی رایج و حفاظتی منطقه سرد خراسان رضوی

این پژوهش به منظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خاکورزی و میزان بقایای گیاهی بر کارایی مبارزه شیمیایی علفهای هرز در مزرعه تحقیقاتی جلگه رخ (خراسان رضوی) طی سالهای زراعی 96-93 انجام شد. قالب طرح کرتهای دوبار خردشده با سه تکرار در تناوب چغندر قند، جو، ذرت، گندم بود. کرتهای اصلی سه روش خاک‏ورزی متداول، کم خاک ورزی و بی خاکورزی و کرت‏های فرعی شامل مدیریت بدون بقایا، حفظ 30درصد و حفظ 60درصد بقایای محصول...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 32  issue 4

pages  457- 468

publication date 2019-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023